Biz farklıyız. Çünkü biz ERBAALIYIZ...

Erbaa Akarsuları

erbaaliyiz kullanıcısının resmi
14 Temmuz, 2011 - 11:18 -- erbaaliyiz

Erbaa Akarsuları

Bölgemiz gerek yerüstü ve gerekse yeraltı su potansiyeli bakımından zengin sayılır. Yeraltı suyunun kalitesi genellikle iyi olup, sulamaya uygundur. Bu amaçla Karayaka mıntıkasında sondajla kuyular açılmıştır.Yerüstü suları olarak en önemlileri; ovanın can damarı olan Kelkit -Tozanlı ırmaklarıdır. Bu iki sudan başka, akarsular da mevcuttur. Bölgenin mevcut yerüstü akarsuları şunlardır:

Kelkit Irmağı: Eski kaynaklarda adı Lykos'dur. Evliya Çelebi Seyahatnamesi'nde "Bu nehir, ab-ı hayat gibi bir sudur. Çünkü kaynağı yüksek dağlardadır" şeklinde övülmektedir.

Kelkit, Erzincan ile Gümüşhane illeri arasındaki "Kop" dağı'nın bir parçası olan Köse dağından çıkarak güneybatıya doğru akar. Küçük dere ve çaylarla beslenerek Kelkit kasabası civarında Kelkit adını alır. Koyulhisar üzerinden Reşadiye'ye doğru, Niksar ilçesinin Fadlı köprüsü civarına kadar dar ve arızalı bir yataktan sert şekilde akar. Fadlı köprüsü dolaylarında akış hızı yavaşlar. Burada yatağı genişleyerek Niksar ovasını kateder. Niksar ovasının batıya doğru bitimindeki Talazan köprüsü yakın_:ında tekrar dar bir yatağa girer ve akışı biraz hızlanır. Erbaa topraklarına girişinde akış yeniden yavaşlar. Ovaya doğru açılışta yatağı genişler ve tamamen hızı da kesi-r. Erbaa ovasını baştan başa katettikten sonra Kale köyündeki Boğazkesen mevkiin-;e Amasya -Taşova istikametinden gelen Tozanlı ırmağı ile birleşerek "YEŞİLIRMAK" adını alır. Buradan kuzeye yönelerek sarp tepe ve yamaçlar arasından Hasan -ğurlu barajına ulaşır. Oradan Çaltıburnu adı altında büyük bir çıkıntı meydana getirerek Samsun'un Çarşamba ilçesinde Karadeniz'e dökülür. 375 km. uzunluğunda olan Kelkit'in 27 km.lik kısmı Erbaa toprağından geçer. Kelkit ırmağının debisi 16.50 m3 /sn.dir. Azami akım 672.8 m3 /sn., asgari akımı I5.2m3/sn.dir.Suları kışın mevsim icabı soğuk, yazın sıcaktır. Buz tutmaz. Derinliği ortalama bir metre, genişliği 10-15 m.dir. Yatağı kumsal ve taşlıktır.

Tozanlı Irmağı: Tozanlı adı, bölgede Danişmend Devleti'ni (1095-1175) kuran Melik Ahmet Danişmend Gazi'nin soyuna izafeten verilmiş olmalıdır. Halk arasında Tozanlı ırmağına Yeşilırmak denilse de asıl Yeşilırmak, Kelkit ile Tozanlı ırmakları Boğazkesen'de birleştikten sonra oluşur.Diğer nehirlerin de sularını alarak tekrar doğuya doğru döner. Çok sağlam bir şekilde tahkim edilmiş olan Amasya'nın surlarını aşarak Phanaroia (Erbaa Ovası)'na ulaşır. Burada doğudan gelen Lykos ı Kelkit) nehri katılır. O da iris (Yeşilırmak)olur. Bundan sonra nehir Çarşamba'ya ve Karadeniz'e akar" (146).Uzunluğu 468 km. olan Tozanlı'nın Erbaa ovasında yedi kilometrelik bir uzantısı vardır.

Karakuş Çayı: Karakuş çayı, Karınca dağı içlerinden batıdan doğuya doğru akarak kuzeye kıvrılıp Coğşur mevkiinde Yeşilırmak'la birleşir. Erbaa için pek sulama değeri yoktur. Zaten bu çay, Ordu ili ile Erbaa topraklan arasında tabi bir sınır teşkil etmektedir. Alabalığı meşhurdur. Gökbel (Çermik) ormanlarından akan Düden deresi ile Engelli deresi Erbaa topraklarındaki başlıca su kaynaklarıdır.

İmbat Deresi: İmbat deresi, Erbaa'nın güneyinde bulunan Koçak (Eksel) kasabası yukarılarına kadar sokulan ve Arap deresi adı verilen bir dereden akarak ovaya iner ve Kelkit ırmağına dökülür. Bu dereyi Sakarat ve Boğalı dağları eteklerinden inen yeraltı ve yerüstü sulan besler. Suyu azdır, içme suyu olarak kullanıldığı gibi bağ bahçe sulamasında da kullanılır. ılçe merkezinin içme suyu, ımbat deresinin su kaynaklarından sağlanmıştır.

Keçeci Deresi: Bu dere, Sakarat dağı nüzerindedir. Erbaa ve köyleri için bir değeri yoktur. Yay-lacık eteklerinden inen yeraltı ve yerüztü sel suları ile beslenir. Sokutaş ve Keçeci köylerini takiben batıya doğru akar. Keçeci köyünün bitiminde güneye doğru yönelerek Turhal ilçesinin Çengel boğazından geçip Tozanlı ırmağına dökülür. Taşma tehlikesi yoktur. Suyu bağ bahçe sulamasında kullanılır.

Tanabo Deresi: Boğalı dağından inen Tanoba deresi, değişik derelerin suları ile beslenir. Tanoba kasabasındaki Ulugöl, bu dereye kaynak sağlayan en büyük sudur. Bu dere, Tanoba, Akkoç, Akça ve Değirmenli istikametinden Kelkit ırmağına dökülür. Kışın suyu azalır, ancak ilkbaharda taşkın hale gelerek bazen büyük sel felaketlerinde sebep olur. Bu sebeple yatağı tamamen bozulmuş haldedir. Suyu bağ bahçe ve arazi sulamasında kullanılır. 1968 ve 1992 yıllarında meydana gelen büyük sel felaketlerinde Tanoba ve Değirmenli kasabalarında çok sayıda hayvan, mal ve toprak kaybı olmuştur.